Η μάχη για τον έλεγχο της παγκόσμιας ροής δεδομένων αναδεικνύεται στο νέο, αθέατο αλλά κρίσιμο γεωοικονομικό μέτωπο του 21ου αιώνα. Όπως κάποτε οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου καθόριζαν την ισχύ των κρατών, σήμερα ο ρυθμός και η ασφάλεια της μεταφοράς πληροφοριών περνούν από τα υποθαλάσσια καλώδια που μεταφέρουν το 99% των διεθνών επικοινωνιών και χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Σε αυτή τη νέα παγκόσμια σκακιέρα, η Κύπρος βρίσκεται ξαφνικά μπροστά σε μια ευκαιρία στρατηγικής αξίας: να εξελιχθεί στο «ψηφιακό λιμάνι» της Ανατολικής Μεσογείου.

Ραγδαίες αναταράξεις στο παγκόσμιο δίκτυο – αναζητούνται ασφαλείς διαδρομές

Τα τελευταία περιστατικά στην Ερυθρά Θάλασσα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Η καταστροφή πολλών υποθαλάσσιων καλωδίων στην περιοχή της Σαουδικής Αραβίας και οι απειλές των Χούθι για νέες επιθέσεις προκάλεσαν σοβαρές δυσλειτουργίες στη ροή δεδομένων μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Σύμφωνα με το Tech Radar, πολυεθνικοί κολοσσοί όπως η Google και η Meta επιβράδυναν ή πάγωσαν δικά τους έργα λόγω αυξημένης πιθανότητας σαμποτάζ. Η περιοχή Σουέζ–Ερυθρά Θάλασσα θεωρείται πλέον «υψηλού ρίσκου» και οι εταιρείες στρέφονται σε νέες, ασφαλέστερες ρότες.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο, η Κύπρος αποκτά κομβικό ρόλο.

BlueMed: Η Κύπρος στο επίκεντρο του νέου ψηφιακού χάρτη

Η προσαιγιάλωση του υποθαλάσσιου καλωδίου BlueMed στις 30 Οκτωβρίου από τη CYTA σηματοδότησε μια αναβάθμιση μεγάλης στρατηγικής σημασίας. Το καλώδιο, που συνδέει την Ιταλία με τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και κατ’ επέκταση με την Ασία, προσφέρει υψηλές ταχύτητες και μεγάλη χωρητικότητα μεταφοράς δεδομένων. Η Telecom Italia (Sparkle), στην επίσημη ανακοίνωσή της, χαρακτήρισε την Κύπρο «σταθερό ευρωπαϊκό κόμβο με ώριμη τεχνική υποδομή».

Η αλήθεια είναι ότι η Κύπρος δεν ξεκινά από το μηδέν. Το Submarine Network Maps καταγράφει ήδη ένα πυκνό δίκτυο καλωδίων που συνδέει το νησί με Ισραήλ, Αίγυπτο, Λίβανο, Συρία και Μέση Ανατολή, μέσω των Minerva/Lev, Alexandros/Poseidon/TE-North, Cadmos, Ugarit, Hawk και Tamares. Η Κομισιόν, μάλιστα, έχει επισημάνει την πρόοδο της χώρας στις ευρυζωνικές και διασυνδεδεμένες ψηφιακές υποδομές.

Η Τουρκία ως παράγοντας αποσταθεροποίησης

Η ενίσχυση του κυπριακού ρόλου προκαλεί ήδη νευρικότητα στην Άγκυρα. Η Τουρκία επιδιώκει να μεταφέρει την αντιπαράθεση και στο πεδίο των ψηφιακών υποδομών, αντιμετωπίζοντας τις ζώνες καλωδίων ως μέσο ισχύος. Το πρόσφατο περιστατικό με τον East-to-Med Corridor (EMC), όπου το τουρκικό ναυτικό παρενόχλησε ερευνητικό σκάφος που πραγματοποιούσε χαρτογράφηση για το νέο καλώδιο, έδειξε καθαρά ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει να ελέγξει ή να παρεμποδίσει κάθε διαδρομή που δεν περνά από την ίδια.

Σύμφωνα με αναλυτές του Middle East Forum, η Ανατολική Μεσόγειος εξελίσσεται σε «ψηφιακή γραμμή ρήγματος», όπου η γεωπολιτική αντιπαράθεση μεταφέρεται πλέον από τα ενεργειακά κοιτάσματα στα καλώδια δεδομένων.

Οι τεχνολογικοί κολοσσοί στρέφονται σε ασφαλείς κόμβους

Οι καθυστερήσεις και οι απειλές σαμποτάζ έχουν οδηγήσει εταιρείες όπως η Meta στη δημιουργία «ιδιωτικών» δρομολογίων δεδομένων, επενδύοντας πάνω από 10 δισ. δολάρια σε νέες, ασφαλείς γραμμές. Το ζητούμενο πλέον είναι οι σταθεροί, ανεξάρτητοι κόμβοι που συνδυάζουν ασφάλεια, ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο και τεχνική αξιοπιστία – στοιχεία που η Κύπρος διαθέτει σε σημαντικό βαθμό.

Το ενδεχόμενο προσέλκυσης data centers, cloud providers και επενδύσεων υποδομών θα μπορούσε να διαμορφώσει ένα νέο οικονομικό οικοσύστημα υψηλής προστιθέμενης αξίας για το νησί.

IMEC: Η μεγάλη διεθνής διασύνδεση

Ο Ινδο-Μεσογειακός Οικονομικός Διάδρομος (IMEC) παρουσιάζεται ως η επόμενη μεγάλη ψηφιακή διέξοδος. Το σχέδιο περιλαμβάνει όχι μόνο μεταφορά ενέργειας και εμπορευμάτων, αλλά και έναν παράλληλο «ψηφιακό διάδρομο» με οπτικές ίνες που θα παρακάμπτουν ζώνες υψηλού κινδύνου. Η Κύπρος μπορεί να λειτουργήσει ως ενδιάμεσος ασφαλής κόμβος, αξιοποιώντας την πρόσφατη αναβάθμιση που προσφέρει το BlueMed.

Το επόμενο βήμα για τη Λευκωσία

Η Κύπρος βρίσκεται μπροστά σε μια στρατηγική τομή. Οι ανακατατάξεις στη διεθνή αγορά δεδομένων, οι κρίσεις στις παραδοσιακές διαδρομές και η ανάγκη των εταιρειών για ασφαλείς «ψηφιακές αρτηρίες» δημιουργούν μια σπάνια συγκυρία.

Το στοίχημα είναι αν η Λευκωσία θα κινηθεί έγκαιρα:

– με συμμαχίες στην περιοχή,
– σε συντονισμό με τη Δύση,
– με επενδύσεις στην ψηφιακή της υποδομή,
– και με αποφασιστικότητα απέναντι σε υβριδικές απειλές.

Η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να γίνει το νέο ψηφιακό σταυροδρόμι Ανατολής–Δύσης. Το αν θα το πετύχει, θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα και τη στρατηγική της βούληση.

Ενεργειακά Κύπρος LIFE